Yunan Mitolojisi Sözlüğü (PH-PZ)

Aşağıdaki çalışmam A’dan Z’ye Online sunulan alfabetik Yunan Mitolojisi Sözlüğü‘nün P (PH-PZ) harfini içermektedir.

Phaidra Girit kralı Minos ile Pasiphane’nin kızı ve Ariadne’nin kız kardeşinin adı olup, Thesus ile evliyken üvey oğlu Hippolytus’a aşık olmuş, aşkı reddedilince delikanlıya iftira atarak ölümüne sebep olmuştur.

Theseus’tan Akamas ile Demophon adlı iki çocuk vermiş, Hippolytos’un ölümüne sebep olduğu için taşıdığı vicdan azabı yüzünden kendisini asarak intihar etmiştir.

Phaeton 1. Güneş tanrısı Helios ile Klymene’nin oğlu olup adı Yunanca ‘Parıldayan’ anlamına gelmektedir. Annesi tarafından babasının kim olduğunu bilmeden büyütülen Phaeton’a ergenlik çağına vardığında gerçek açıklanmış, o da buna inanmak için babasından bir işaret olarak arabasını sürmesini istemiştir. Arabayı yere çok yakın sürerek yangın tehlikesi yaratmış, çok yüksekten sürerek yıldızları rahatsız etmiş bu yüzden Zeus tarafından gönderilen bir yıl-dırımla çarpılarak öldürülmüş, cesedi Eridanos nehrine düşmüştür.

2. [Mitolojik Yerler] Mars ile Jüpiter arasında yer aldığı Heinrich Wilhelm Matthäus Olbers tarafından ileri sürülen (1802) bir gezegenin adı olup, Olbers’e göre yok olarak asteroit kuşağına dönüşmüştür. Bazı bilim adamları ve bilimkurgu yazarları bu gezegeni Tiamat olarak adlandırmışlardır.

Phaetusa Güneş tanrısı Helios’un kızının adı olup, kız kardeşi Lampetia ile birlikte babasının hayvan sürülerine bakmaktan sorumluydu.

Phaia Ekhidia ile Typhon’un kızının adı olup, yetiştirdiği ve Theseus tarafından öldürülen dişi domuza da adını vermiştir.

Phaiakes Phaiaks’ın soyundan gelen denizci bir halkın adı olup, Odysseus’a Truva’dan İthaki’ye yolculuğu sırasında yardım etmişlerdir. Phaiakların kralı Alkinoos, Odysseus’a İthaki’ye ulaşmasını sağlayacak bir gemi verince Poseidon’un öfkesini üzerine çekmiş, gemiyi kayaya dönüştürüp, Phaiakların etrafını dağlarla çevirmişti.

Phaiaks 1. Poseidon ile Korkyra’nın oğlu olup, Phaiakes adlı denizci bir halkın atası kabul edilmektedir.

2. Theseus’a Attike’den Girit’e giderken taşıyan geminin kaptanıdır.

Phaidra Bkz. Phaidra

Phaistos Herakles’in oğlu ve Ropalos’un babası olan bir Sikyon kralının adı olup, Girit’te kurduğu bir kente adını vermiştir.

Phalagks Arakhne’nin erkek kardeşinin adı olup, silah sanatında ustaydı. Kardeşiyle ensest ilişkiye girince tanrıça Athena her ikisini de birer hayvana dönüştürmüştür.

Phalaikos Ambrakia’nın halkı tarafından nefret edilen zalim tiranının adı olup, av tanrıçası tarafından tuzak kurulup bir aslan tarafından parçalanması sağlanınca kente Artemis heykeli dikilmiştir.

Phalanthos Messenia savaşı sırasında İtalya’ya kaçan bir Spartalının adı olup, Tarentum kentinin (bugünkü Taranto) efsanevi kurucusu kabul edilmektedir (Vergilius III, 551).

Phaleros Attika bölgesindeki Phaleros liman kentine adını veren kahramanın adı olup, Alkon’un oğludur. Argo yolculuğuna katılmış ve Theseus’la birlikte Kentauroslar’a karşı savaşmıştır.

Phalkes Temenos’un oğlu dolayısıyla babalarını öldüren Heraklidlerden birisinin adı olup Sikyon kentini zorla ele geçirmişse de iktidarı eski kral Lakestades ile paylaşmıştır.

Phantasos, Phantasus Hypnos’un oğullarından birisi olup, Oneiroiler’den birisinin adı olup, Yunanca ‘hayalet’ anlamına gelmektedir (Ovid XI, 641)

Phaon Lesboslu yaşlı ve çirkin bir kayıkçının adı olup, Aphrodite’i kim olduğunu bilmeden ücret almadan kayığıyla taşıyınca ödül olarak aldığı bir merhem sayesinde genç ve yakışıklı bir erkeğe dönüşmüş, hatta efsanevi şair Sapho Phaon’a olan aşkına karşılık bulamayınca kendini öldürmüştür.

Pharos, Faroz Truva Savaşı’nın ardından Menelaos ile Helen’i Sparta’ya götüren geminin kaptanıdır. Söylenceye göre Nil nehrinin Akdeniz’e döküldüğü adacıkta zehirli bir yılan tarafından sokularak öldüğünden adaya adını vermiştir (Homeros, Odysseia IV 355)

Phasis Kolhis’te bulunan aynı isimli nehrin tanrısı olup, Helios ile Okrroe’nin (Okeanos’un kızı) oğlu olduğu söylenmektedir. Annesini zina yaparken yakalayınca öldürmüş ardından kendini Arkturos nehrine atarak intihar etmiş, o günden sonra nehrin adı Phasis olarak değişmiştir.

Phegeus Arsinoe, Pronoos ile Agenor’un babası olan Phegeus kentinin kurucusu ve kralıdır. Alkmaion annesini öldürdükten sonra Erinyeler peşine düşünce Phegeus’a sığınmış, Phegeus tarafından günahlarından arındırılıp kızı Arsinoe (ya da Alphesiboia) ile evlendirilmiştir.

Pheidippos Herakles’in torunu, Thessalos’un oğlu olup Helen’in taliplerinden birisidir. Truva seferine otuz gemilik bir grubun komutanı olarak katılmış, tahta atın içinde kente girmiştir.

Pheme Gaia’nın kızı olan haber ve şöhret tanrıçasının adıdır.

Phemius Odysseiae’de adı geçen iki şarkıcıdan Odysseus’un İthaka’da bulunan sarayında yaşayan mahir bir tanesinin adıdır.

Phemonoe Tanrı Apollon’un kızı ve Deplphi kentindeki Apollon tapınağı’nın Pythia adı verilen ilk papazlarından birisinin adıdır. Ünlü bir kâhin olup Delphoi tapınağının ‘Kendi kendini bil!’ deyişini o söylemiş, kehanetleri manzum olarak ifade etmek için ‘heksametrus’ adlı nazım ölçüsünü o geliştirmiştir.

Pheraia Artemis’in yardımcısı iyilik sever bir tanrıça olan Hekate’nin lakabıdır.

Phereboia Atinalıların Girit kralı Minos’a vergi olarak Theseus’la birlikte gönderdiği Atinalı gençlerden birisi olan güzel bir kızın adıdır.

Phereklos Paris’in Helen’i kaçırdığı gemiyi inşa etmiş olan Truvalı bir marangozun adıdır.

Pheres 1. Kretheus ile Tyro’nun oğlu ve Admetus’un babasının adı olup, Teselya’da bulunan Pherae kentinin kurucusudur.

2. İlyada da adı geçen Kentaurlardan birisinin adıdır (İlyada I, 268; II, 743).
3. Medeia ile İason’un oğlu olup kardeşiyle birlikte annesi tarafından öldürülmüştür (Pausanias, II 3,6).

Pherusa Nereidlerden birisinin adıdır.

Phiale [Eski Yunan] Seramik veya metalden yapılmış, kupsuz, ayaksız, geniş ve sığ çanakların adı olup, tanrılara şarap sunma törenlerinde kullanılmaktaydı.

Philaeus Ajax ile Tecmessa’nın oğlu ve Atinalı Philaid ailesinin atasıdır.

Philammon Apollon’un oğlu olan Trakya’lı bir kâhin ve müzisyenin adı olup Thamyris ile Eumolpus adlarında iki çocuğu vardır (Ovid XI, 317)

Argiope adlı bir su perisinden de Thamyris adlı bir oğlu olmuş, Phelgyalılara karşı savaşan Delphoslulara yardım ederken ölmüştür.

Philandros Bir Girit söylencesine göre Apollon’un oğullarından birisinin adıdır (Pausanias, X 16, 5)

Philemon 1. Zeus ile Hermes’i kulübesinde misafir eden basit bir köylünün adı olup, tanrıların insanoğlunun hürmetkarlığını denemek için yaptığı bu testten karısı Baukis ile birlikte başarıyla geçmiş, çift ölümlerinden sonra meşe ile ıhlamur ağaçlarına dönüştürülerek mükafatlandırılmıştır (Ovid VIII, 611).

2. [Hıristiyanlık] Yeni Ahit’te yer alan bir mektup olup, adını St. Paul’un kendisini görmek için kaçan bir köleyi affetmesi için mektup yazdığı (muhtemelen Colossae’de yaşayan) kişiden almıştır.

Philoitios Odysseus’un sığırlarına bakmakla sorumlu bir çobanın adı olup, diğer iki çobanın (Eumaios ile Melanthios) aksine efendisine sadık kalmıştır. Yıllar sonra geri dönen Odysseus’u tanımadığı halde evine aldı ve kimliğini öğrenince taliplerden kurtulması için ona yardım etmiştir.

Philoktetes Teselya sahilinde yer alan Meliboea kentinin kralı Peos’ın oğlu ve Heraκles’in yakın bir arkadaşı olup, Truva Savaşı’nın son evresinde önemli rol oynayan kahramanlardan birisidir.

Helen’in talipleri arasında yer almış, bu yüzden yedi gemilik bir grubun başında Truva’ya giderken Teledos’ta bir yılan tarafından sokulup, ayağında iflah olmaz bir yara çıkınca on yıllığına Lemnos adasında bırakılmıştır. On yıl sonra Truva’ya çağrılmış burada Makhaon tarafından tedavi edildikten sonra Paris’i oklayarak öldürmüştür.

Philolaos Minos ile su perisi Paria’nın oğullarından birisidir.

Philomela Atina kızı Pandion’un kızlarından birisinin adıdır. Kız kardeşi Prokne, Trakya kralı Tereus ile evlenerek İtys’i doğurmuştur. Kral, baldızı Philomela’yı Trakya’ya uydurma bir sebeple çağırdıktan sonra tecavüz edip, kimseye anlatmaması için dilini kesip hapsetmiştir. Başından geçenleri ördüğü bir duvar örtüsüne işleyerek kız kardeşine ulaştırınca Prokne oğlu İthys’i öldürüp pişirerek kocasına yedirmiştir. Tereus, durumu öğrenip iki kadını da öldürmeye karar vermiş ama tanrılar üçünü de kuşa çevirmiştir:

Tereus ‘İbibik, hüt hüt’, Prokne ‘kırlangıç’, Philomela ‘bülbül’

Philomeleides Odysseus (ya da Diomedos) tarafından öldürülen Lesbos (Midilli) adasının yolculara zulmeden kralının adıdır.

Philomelos İason ile Demeter’in oğlu, Parias’ın babası ve Ploutos’un kardeşidir.

Philonoe 1. Bellerophonun eşi ve İobates’in kızının adıdır.

2. Sparta kralı Tyndareus ile Leda’nın kızı olup ay tanrıçası Artemis tarafından ölümsüzleştirilmiştir.

Philotes Şevkat ve sevginin kişileştirilmiş formunun adı olup, Nyks’in kızı, Apate, Geras ve Eris’in kız kardeşidir.

Philyra Okeanos ile Tethys’in kızının adı olup, kimi yazarlara göre pek çok çocuk doğurduğu Nauplius’un eşi kimine göre oğlu Khiron’u doğurduğu Kronos’un metresidir. Kâğıdı icat ettiğine inanılıp güzellik, güzel koku, şifa ve yazı tanrıçası olarak saygı görmektedir.

Phineus 1. Tyros kralı Agenor’un oğlu olan Trakya kralının adı olup, Apollon ona kâhinlik yeteneği vermiştir.

2. Kepheus’un kardeşi olup ve yeğeni Andromeda’ya aşıktır. Kızı Perseus’a kaptırmamak için bir komplo düzenlemişse de Perseus’un elinde tuttuğu Medusa başına bakınca taşa dönüşmüştür.
3. Arkadia kralı Lykaon’un oğlu olup Zeus’un gönderdiği bir yıldırımla öldürülmüştür.

Phlegethon Ölüler Diyarı Hades’te içi lav dolu akan beş büyük nehirden birisinin adı olup Kokytos ile birleşerek Akheron’u oluşturmaktadır (Vergilius VI, 265, 551).

Phlegyas Savaş tanrısı Ares ile Chryse’nin oğlu, Lapiths kralı, İxion ile Koronis’in babası ve Teselyalı Phlegya halkının efsanevi atasının adıdır.

Phlias Dionysos ile Minyas’ın kızı Araithyreia’nın oğlu olan bir Sikyon kralının adıdır. Argo seferine katılmış olup Phliontes kentinin kurucusudur.

Phlogios Teselyalı Deimakhos’un oğullarından birisinin adı olup, iki kardeşi ile birlikte Herakles’in Amazon seferi sırasında, Sinop yakınlarında kahramandan ayrılmış, sonradan Sinop civarından geçen Argo gemisine binmişlerdir.

Phobetor Hypnos’un oğlu ve Oneiroilerden birisinin adı olup, rüyalarda hayvan formunda görünerek insanları korkutmaktadır (Ovid XI, 640).

Phobos Korku ve dehşetin kişileştirilmiş formudur. Savaş tanrısı Ares’e savaş meydanlarında eşlik eden oğlu ve Deimos’un kardeşi olduğuna inanılırdı.

Phoibe 1. Uranos ile Gaia’nın kızı olup, kardeşi Coeus ile evlenmiş, Leto ile Asteria’yı doğurmuştur.

2. Zamanla Ay tanrıçası Artemis’le özdeşleşecek dişi bir Titan’ın adıdır.
3. Leda’nın kızı ve Truvalı Helen’in kız kardeşinin adıdır.

Phoibοs Tanrı Zeus ile Leto’nun oğlu olan ışık, kehanet, şifa, şiir ve müzik tanrısı ve Artemis’in kardeşidir.

Phokos 1. Poseidon’un soyundan gelen Korynthoslu Ornytos’un oğlu olup, Phokis bölgesine adını vermiştir.

2. Boiotialı Kallirroe’nin babasının adı olup, kızına talip olan otuz damat adayı hakkında kararını vermekte gecikince talipler tarafından öldürülmüştür.
3. Aegina kralı Aeacus ile nereid Psamathe’nin oğlu olup kardeşleri Telamon ile Peleus tarafından öldürülmüştür (Ovid VII, 477).

Pholos Ixion’un oğlu bir kentaurun adı olup, diğer kentaurlardan farklı olarak, Erymanthos yaban domuzunu avlamaya giden Herakles’e konukseverlik göstermişse de yanlışlıkla Herakles tarafından öldürülmüştür (Ovid XII, 306).

Phorbas 1. Rodos adasını istila eden yılanlardan kurtardığı için kahraman kabul edilen bir Teselyalının adıdır. Lapithes ile Orsinome’nin oğlu olduğuna inanılmaktadır.

2. Panapeia’da yaşayan bir haydut olupyoldan geçenleri yumruklarıyla öldürmekteyken karşısına bir çocuk görünümüyle çıkan tanrı Apollon tarafından öldürülmüştür.
3. Messene ile Triopas’ın babası, Euboia’nın kocası olan bir Argoslunun adıdır.

Phorkydes Phorkys ile Ceto’nin çocuklarına verilen isim olup, bunlar Graeae, Gorgonlar ve Ekhidnadan oluşmaktadır.

Phorkys 1. Pontus ile Gaia’nın oğlu olan bir deniz tanrısının adı olup, Hesperidlerin, Skylla ile Thoosa adlı su perilerinin, Graeaelerin, Gorgonların, Ladon adlı ejderhanın babası ve tepegöz (Kyklops) Polyphemus’un dedesidir.

Atlas tarafından boğularak öldürülmüşse de ölümünden sonra arkadaşları tarafından Phorkys’e bir tanrı gibi saygı gösterilmiştir.

2. Truva Savaşı sırasında Frigyalıların lideri olup, Aias tarafından öldürülmüştür.

Phormion Tindareos’un oturduğu eve yerleşen bir Spartalının adı olup evine misafir gelen Dioskurları misafir etmiş ama kızının odasını vermeyince kızı ortadan kaybolmuştur.

Phoroneus Nehir tanrısı İnakhus ile Okeanid Melia’nın oğlu, Aigileus ile Phegeus’un ağabeyi olan Peloponnesus kralının adıdır. Hera kültünü onun yerleştirdiğine, ilk ateşi keşfettiğine inanılarak Prometheus ile eşdeğer tutulmaktadır.

Phosphoros Sabah yıldızının kişileştirilmiş formu olup, Latince karşılığı Lucifer’dir.

Phrixus Athamas ile Nephele’nin oğlu olup, üvey annesi İno tarafından öldürülmeye çalışıldıysa da öz annesi tarafından kurtarılmış, Altın Post macerasından sonra kral Aeetes’in kızı Khalcipe ile evlenmiştir.

Phrasios Kıbrıslı bir kâhinin adı olup, Mısır’da başlayan bir kıtlığa ancak bir yabancının kurban edilmesiyle çözüm bulunacağını açıklayınca Mısır kralı ilk kurban olarak onu seçmiştir.

Phratrios Zeus’un unvanı olup, ataların tanrısı anlamına gelmektedir.

Phriksos Athamas ile Nephele’nin iki çocuğundan birisinin adıdır. Athamas, ikinci karısı İno’nun kışkırtmasıyla Phriksos ile kız kardeşi Helle’yi Zeus’a kurban etmek üzereyken Zeus altın postlu ve kanatlı bir koç göndererek çocukların koyunun sırtında kaçmasını sağlamıştır. Bu koç iki çocuğu deniz üzerinde doğuya taşırken Helle denize düşerek boğulmuş, Phriksos ise Kolhis kralı Aietes’in yanına ulaşmıştır. Kral, çocuğu iyi karşılamış ve kızı Khalkiope ile evlendirmiş, o da koçu Zeus’a kurban ederek postunu krala armağan etmiş, yerleştiği Kolhis sarayında yaşlanarak eceliyle ölmüştür.

Phronime Girit adasında Aksos kenti kralı Etearkhos’un kızı, Polymnestos’un karısı ve Kyrene kolonisini kuran Bottos’un annesinin adıdır. Üvey annesi tarafından iftiraya uğrayınca babası tarafından denize atılarak boğulması sözüyle Themison adlı bir tüccara verilmiş ama tüccar sözünü tutmayıp kızı Thereda adasına götürerek Polymnestos’la evlenmesini sağlamıştır.

Phrigya Kavalı [Eski Yunan] Marsyas adlı satyrin icat ettiği yedi delikli kamış kavalın adı olup, Apollon’u müzik yarışmasında bu çalgı ile yenmiştir.

Phrygios Phobios’un ardılı olan bir Milet kralının adı olup, Myonteliler ile olan savaşı Miyonteli Pieria ile evlenerek sona erdirmiştir.

Phthios Phthiotis kentine adını veren bir kahramanın adıdır.

Phthonus Dionysos ile Nyks’in oğlu ve arzu, istek, kıskançlık duygularının kişileştirilmiş formu olup evlendiği pek çok kadını aldatıldığından şüphelendiği için öldürmüştür.

Peisistratos’un MÖ 6. Yüzyılda kente girerken tanrıça Athena gibi giydirerek halkın tanrıça olduğuna inanmasını sağladığı çiçekçi bir kadının adıdır.

Phylakos 1. Deion ile Diomede’nin oğlu, İphyklos’un babası ve Klymene’nin kocası olan Teselyalı bir kahramanın olup, Phylakaia kentinin kurucusudur.

2. Perslerin kentine saldırısını bir deve dönüşerek püskürten Delphoili bir kahramanın adıdır.

Phylas 1. Polymela’nın babası, Eudoros’un dedesidir.

2. Ephyra kralı olup ve Astyokhe’nin babasının adıdır.
3. Herakles tarafından Delphoi tapınağına saldırdığı için öldürülen Dryop kralının adıdır.

Phyleus Kral Augeas’in oğlu olup, Herakles’le babasının savaşında karşı tarafı tuttuğu için babası tarafından sürgün edilmişse de babasının ölümünün ardından Herakles krallığı Phyleus’a vermiştir.

Phylios Kyknos adlı yakışıklı bir gence aşık olan bir kahraman olup, gencin dikkatini çekmek için bir aslanı silahsız öldürmüş ve sevdiğine hediye etmiştir.

Phyllis Umutsuz aşkı yüzünden canına kıyan Trakyalı bir prensesin adıdır. Akamas ya da Demophon, Truva Savaşı’ndan dönerken gemisi Trakya’da Strymon nehrinin (bugünkü Karasu) denize döküldüğü yerde karaya vurunca karaya çıkmış ve burada tanıştığı kralın kızı Phyllis ile evlenmiştir. Kahraman, Atina’ya dönmek üzere tekrar yelken açan kahraman geri dönmeyince kız kederinden kendisini asmış, sonradan badem ağacına dönüşmüştür.

Phytalidai Demeter rahiplerine verilen isim olup ataları kabul edilen Phytalos’a atıf yapılmaktadır.

Phytalos Eulisis’te saygı gösterilen Attikalı bir kahramanın adı olup, kayıp kız kardeşini arayan Demeter’e konukseverlik göstermiştir. İnvir bahçelerinin koruyucusu olup Demeter rahiplerinin atası olduğuna inanılmaktaydı.

Piasos Kızı Larissa’ya tecavüz Etmeye kalkan bu sırada kızı tarafından bir şarap fıçısına itilip boğulan bir Teselya kralının adıdır.

Pieros 1. Magnes ile Meliboia’nın oğlu olup, Mousa Klio’dan Hyakinthos adlı bir oğlu olmuştur.

2. Peirideslerin babası, Makedon’un oğlu ve Amathos’un kardeşidir.

Pieria Danaos’un karısının adı olup, Apollosorus’a göre Aegyptus’un 50 oğluyla evlenecek 50 kız çocuk sahibidirler. Danaos kızlarını kocalarını öldürmekle görevlendirmişse de kardeşlerinin aksine Hypermnestra kararı uygulamamıştır.

Pikoloos Tanrıların devlerle yaptıkları savaşta Kirke adasına kaçan devin adı olup, Kirke’nin babası tarafından öldürmüş, devin kanı büyücülükte kullanılan siyah köklü, beyaz çiçekli mōlu (İngilizce: Moly) adlı bir ota dönüşmüştür.

Pindos Makedon’un oğullarından birisinin adı olup, bir av sırasında kendisini ısırmayan bir yılana yiyecek veren bir yılanla dost olmuş, Pindos kardeşleri tarafından öldürülünce yılan da katilleri öldürmüştür.

Pirene Korinth akropolünde yer alan ve kutsal sayılan bir su kaynağının adı olup, Muse adı verilen ilham perilerinin ikametgâhı olduğuna inanılmaktadır. Efsaneye göre Bellerophon adlı kahraman kanatlı at Pegasus’u burada su içerken yakalamıştır.

Pisaios Adını Pisa kentinden alan bir Etrüsk kahramanının adıdır.

Pisistratus Pylos kralı Nestor’un en genç oğlunun adı olup, Odysseus’un oğlu Telemakhus’a Pylos’tan Sparta’ya yaptığı seyahatte eşilik etmiştir (Odysseia III, 36, 400).

Pisos 1. Elis’te (İlia) bulunan Pisa kentine adını veren Perieres’in oğlu ve Olympia’nın kocasının adıdır.

2. İtalya’daki Pisa kentine adını veren Kelt kralının adıdır.

Pitane Nehir tanrısı Eurotas’ın kızı olup, Poseidon’dan Euadne adlı bir kızı olmuştur.

Pittheus Pelops ile Hippodameia’nın oğlu, Atreus ile Thyestes’in kardeşi olan Troizen kralının adıdır. Bilge ve kehanet yeteneğine sahip olup, Aigeus’un sarhoş olmasını, geceyi kızı Aithra ile geçirip torunu Theseus’un doğmasını sağlamıştır (Ovid VIII, 622).

Pityreus Epidauros Krallığı’nı savaşmadan Deiphontes’e bırakıp Atina’ya giden bir kralın adıdır.

Pityokamptes Theseus’un öldürdüğü haydut Sinis’in lakabı olup, ‘çaa ağacını büken’ anlamına gelmektedir.

Pitys Tanrı Pan’ın aşırı ilgisinden kurtarabilmek için tanrılar tarafından çam ağacına çevrilen bir su perisinin adıdır.

Planktae Gemilerin batmasına sebep olan bir grup kayanın adı olup, sadece Thetis ile Nereidlerin kılavuzluk ettiği Argo gemisi aralarından başarıyla geçmiştir.

Platanos Aloadların kız kardeşinin adı olup, kardeşleri ölünce çınar ağacına dönüşmüştür.

Pleiadlar Atlas ile Pleione’nin yedi kızının ve Hyadlar’ın yarı üvey kız kardeşlerinin adı olup, ay tanrıçası Artemis’in bakire refakatçileridirler (Ovid XIII, 293).

Pleiadlar: Alkyone, Elektra, Celaeno, Maia, Sterope, Merope ve Taygete

Pleione Zeus ile Tethys’in kızı olan Okeanidlerden birisinin adı olup, Pleiadlar ve Hyadların annesidir.

Pleisthenes Pelops ile Hippodameia’nın oğlu, Atreus ile Thyestes’in kardeşidir.

Pleksippos Meleagros’un dayısı Althaia’nın kardeşi olup Kalydon domuzu avında Meleagros tarafından öldürülmüştür.

Plemnaios Orthopolis’in babası, Peratos’un oğlu olan Sikyon kralıdır.

Pleuron Aitolos ile Prone-nin oğlu, Kalydon’un kardeşi, Ksanthippe’nin kocasıdır.

Ploutos Demeter ile İasion’un oğlu olan bir Giritlinin adı olup, Aristophanes’in komedisinde Zeus tarafından kör edilmiştir.

Plouton Ölüler Diyarı tanrısı Hades’in ayinlerde kullanılan lakabı olup ‘zengin’ anlamına gelmektedir.

Plutus Bolluk ve refahın kişileştirilmiş formu olan bir tanrı adı olup, tarım ve evlilik tanrıçası Demeter’in oğludur. Zeus tarafından kör edildiği için insanları layık olup olmadıklarını görmeden ödüllendirmektedir.

Podaleirios Asklepios ile Epione’nin (veya Lampetia) oğlu, Makhaon’un kardeşi olup, Helen’in taliplerinden birisidir. Podaleirios kardeşiyle birlikte Truva Savaşına katılıp hekimlik yapmışlardır.

Podarge Harpielerden birisinin adı olup, rüzgâr tanrısı Zephyrus’dan (Akhilleus’un atları olan) Xanthus ile Balius adlı iki at doğurmuştur.

Podarkes 1. İphikles’in oğlunun adı olup, kardeşi Protesilaus’un ölümünden sonra Truva’da savaşan Phylacialıların lideri olmuştur. Amazon kadın Klonia’yı öldürmüşse de Penthesileia tarafından öldürülmüştür.

2. Truva kralı Priamos’un gençliğinde kullandığı adıdır.

Podes Patraklos’un ölümünden hemen sonra Menelaos tarafından öldürülen bir Truvalı olup Hektor’un arkadaşıdır.

Poeas Thaumakos ya da Phylakos’un Methone’den oğlu, Argonautlardan birisi, Herakles’in arkadaşı ve Philoctetes’in babasının adıdır. Herakles’i yakmak için kullanılan odun yığınını yakmaya cesaret edebildiği için onun oku ve yayıla ödüllendirilmiştir.

Poimandros Khairesilaos ile Stratonike’nin oğlu, Asopos’un kızı Tanagara’nın kocası olup, Poimandria kentinin kurucusudur. Truva Savaşına katılmayı reddettikleri için krallığıi Akhilleus’un saldırısına uğramış, bu sırada yanlışlıkla öz oğlu Leukippos’u öldürüp kenti terk etmek zorunda kalmıştır.

Polias Bilgelik tanrıçası, Atina ve Akropolis’in koruyucu tanrıçası Athena’nın takma adlarından birisi olup, Yunanca ‘şehirden’ anlamına gelmektedir.

Polidarius Asklepius’un oğlunun adı olup, kardeşi Makhaon gibi ünlü bir hekimdir.

Poliporthes Odysseus ile Penelope’nin, Odysseus’un İthaki’ye dönüşünden sonra dünyaya gelen oğullarının adıdır.

Polites 1. Priamos ile Hekabe’nın hızıyla ünlü oğlu olup Truva’nın düşüşü sırasında, sarayın sunağında babasının gözleri önünde Neoptolemus tarafından öldürülmüştür (İlyada II, 791; XIII, 533).

2. Odysseus’un bir arkadaşının adı olup büyücü Kirke tarafından hayvana dönüştürül-müştür (Odysseia X, 224).

Pollux, Polydeukus Spartalı Tyndareus ile Leda’nın oğullarından birisi ve Kastor’un ikiz kardeşinin adıdır.

Poltys Poseidon’un oğlu, Sarpedon’un kardeşi oğlu olan Ainos kralının adıdır. Truva Savaşı’nda Truvalılara yardım karşılığında Helen’i istemiş, hatta karşılığında iki kadın önermiştir.

Poludamas Kehanet gücü ile deliren Truvalı bir bilginin adı olup Hektor’un arkadaşı ve danışmanıdır.

Polybos 1. Oidipus’u büyüten Korinth kralının adıdır.

2. Truva Savaşı’nın ardından Menelaos’un bir süre sarayında kaldığı Thebai (Mısır) kralının adıdır.
3. Hermes ile Khthonophyle’nin oğlu olan bir Sikyon kralı ve Adrastus’un dedesidir.

Polybotes Gökyüzüne tırmanmak istediği için Poseidon tarafından Kos adasında ezerek öldürülen ve Nisyros adasına dönüşen bir devin adıdır.

Polydamas Panthoos ile Klytios’un kızı Phorontis’in oğlunun adı olup, Truva Savaşı’nda Mekistos ile Otos’u öldürmüş, Peneleos’u yaralamış, Hektor’un ölümünden sonra Helen’i geri vermeyi Priamos’a o tavsiye etmiştir.

Polydamna Mısır kralı Thon’un karısının adı olup, Helen’i kralın sarkıntılığından koruyabilmek için Pharos adasına götürmüştür.

Polydektes Seriphos adasının kralı olan Magnes’in oğlunun adıdır. Efsaneye göre Danae oğlu Perseus ile birlikte Seriphos adasına sığındığında, kadına aşık olmuş, Perseus’u uzaklaştırmak için Medusa’yı öldürmeye göndermiş, Perseus geri döndüğünde Medusa’nın başını kullanarak Polydektes’i taşa çevirmiştir.

Polydeukes Bkz. Pollux

Polydora Peleus ile Antigone’nin kızı olup, nehir tanrısı Sperkheios’tan Menestios adlı bir oğlu olmuştur.

Polydoros 1. Kadmos ile Harmonia’nın oğlu, Nykteis’in kocası, Labdakos’un babası, Oidipus’un dedesidir.

2. Priamos’un oğullarından birisi olup, Homeros’a göre Akhilleus tarafından öldürülmüştür. Romalı şairler ise Priamos’un en küçük oğlunu bir hazine ile birlikte Trakya kralı olan damadı Polymestor’a emanet ettiğini, ama Polymestor’un hazineye göz diktiği ya da Yunanlardan korktuğu için delikanlıyı öldürüp denize attığını anlatmaktadırlar. Ceset, Truva kıyılarına vurunca anne Hekate tarafından tanınmış ve Polyksene’nin yanına gömülmüştür.
3. Hippomedon’un oğlu olup Epigonoilerden birisidir.

Polyeidos 1. Phyleus’un kızı Eurydameia’nın kocası, Eukhenor ile Klitos’un babası olan Korinthos’lu bir kâhindir. Oğlu Eukhenos’a Truva’ya giderse savaş alanında öleceğini, gitmezse evinde hasta yatağında öleceğini önceden bildirmiş, oğul Agamemnon’la savaşa gidince Paris tarafından öldürülmüştür.

2. Eurydamas’ın oğlu, Abas’ın kardeşi olan Truvalı bir kâhindir.

Polygonos Proteus ile Torone’nin oğlu, Telegonos’un kardeşi olup, haydutluk yapan iki kardeş Herakles tarafından öldürüyordu.

Polyhymnia Kutsal şiirler, dans ve etkili söz söyleme ile ilişkili bir ilham perisinin (Musa) adıdır. Uzun bir pelerin giymiş bazen bir parmağını ağzına götürmüş, düşünceli bir kadın görünümünde tasvir edilir.

Polykaon Leleks ile Peridea’nın küçük oğlu, Mesene’nin kocası olup Andania kentinin kurucusudur.

Polykaste 1. Nestor’un kızlarından birisi, Telemakhos’un karısı ve Persepolis’in annesidir.

2. İkaros’un karısı ve Penelope’nin annesidir.

Polykrates’in Yüzüğü Samos adası tiranının (MÖ 538-522) üzeri mücevherlerle süslü yüzüğünün adıdır. Herodot’a göre son derece başarışı bir yönetici olan Polykrates ile ittifak yapan Mısır firavunu 2. Amasis, tirana bir gün şansının dönmemesi için en değerli eşyasını denize atmasını öğütlemiş, o da yüzüğünü denize atmıştır. Birkaç gün sonra büyük bir balık yakalayan bir balıkçı bunu tirana hediye etmiş o da balığı yerken karnında yüzüğü bulmuştur. Bu olayı firavuna anlatınca, Amastris bu kadar şanslı bir insanın sonunun felaket olacağını düşündüğünden ittifakı hemen bozmuştur.

Polykrite Naksos adası kralı Polykles’in kız kardeşinin adı olup, Miletoslular ile yapılan savaş sırasında düş-mana esir düşmüş, bu sırada edindiği bilgileri bir çöreğin içine gizlediği tabletin kardeşine ulaşmasını sağlayınca zafer Naksosluların olmuştur.

Polykritos Lokrisli bir kadınla evlenip evliliklerinden dört gün sonra ölen bir Aitolialının adıdır. Kadın dokuz ay sonra hem dişi hem erkek cinsiyetli bir bebek doğurunca halk dehşete düşerek kadın ve çocuğunu ülke sınırları dışında yakmayı düşünmüşler, bu sırada cehennemden geldiğini söyleyen Polykritos çıkagelmiş ve bebeğin kafası dışındaki tüm gövdesini yedikten sonra tekrar kaybolmuştur.

Polyksene Priamos ile Hekabe’nin en küçük kızının adı olmasına karşın Homeros’un İlyadası’nda bahsi geçmemektedir. Söylenceye göre Hektor’un cesedini babasıyla birlikte Akhilleus’tan istemeye gitmiş, ancak savaşçıya kölesi olmayı önerince ağabeyinin cesedi Truvalılara gömmeleri için teslim edilmiştir. Bu söylenceye göre Akhilleus, Polyksene ile evlenebilmek için Truva saflarına katılmayı bile göze almıştır ki bu sırada Paris tarafından vurulup öldürülecek, Polyksene de Akhilleus’un mezarı üzerinde kurban edilecektir.

Polyksenos 1. Augeias’ın torunu, Agasthenes’in oğlu ve Helen’in taliplerinden birisi olup, Truva Savaşına katıldıktan sonra ülkesine geri dönebilmiştir.

2. İason ile Medeia’nın oğullarından birisinin adıdır.

Polyksena Truva kralı Priamos ile Hekuba’nın en ufak kızının adı olup, Yunanlar ile Truvalıların barış yaptığı dönemde Akhilleus ile birbirlerine aşık olmuşlardır. Priamos’un oğulları bir tuzak kurup Akhilleus’u öldürmüş, Truva’nın düşmesinden sonra Akhilleus’un mezarını ziyarete giden kızı Akhilleus’un oğlu Neoptolemus öldürmüştür.

Polykso 1. Herakles’in oğlu Teleptolemos’un karısının adı olup, kendisine sığınan Helen’in intihar etmesini sağlayarak kocasının intikamını almıştır.

2. Nykteus’un karısı ve Antiope’nin annesinin adıdır.

Polyktor Pterelas ile Amphimede’nin oğlu olup, Kephalliana’dan İthaka’ya göçmüş ve bu adanın su kaynaklarının kullanımını düzenlemiştir.

Polymede Aison’un karısı ve İason’un annesi olup, kocası Pelias tarafından intihar etmeye mecbur bırakılınca kendini asarak öldürmüştür.

Polymela 1. Rüzgâr tanrısı Aiolos’un kızı olup Odysseus’un bir süre metresi olmuş ardından kardeşi Diores ile evlenmiştir.

2. Phylas’ın kızı olup Hermes’ten Eudoros’u doğurmuş, daha sonra Ekhekles’le evlenmiştir.

Polymestor, Polymnestor Trakyalı bir kralın adı olup, Truva Savaşı’nın sonu yaklaşırken Priamos’un kendine koruması için büyük miktarda mücevher ile birlikte gönderdiği en ufak oğlu Polydorus’u hazinesine konmak için okyanusa atarak öldürmüşse de Hekuba çocuğunun öcünü almıştır.

Polymnia Zeus ile Mnemosyne’nin kızı olan dokuz Musa’dan birisinin adı olup müzik aleti lir ve tarımla ilişkilendirilir.

Polymnos Ölüler Diyarı’na inamek isteyen Dionysos’un yol sorduğu bir köylünün adıdır. Köylü karşılığında bir lütuf istemiş, tanrı dönüşünde ger-çekleştireceği sözünü vermiş ama dönüşünde köylünün öldüğünü görmüştür. Bunun üzerine Dionysos incir ağacından bir penis figürü yontmuş ve köylünün mezarı üzerinde bu penisi sembolik tatmin etme hareketi yaparak borcunu ödemiştir.

Polyneikes Oidipus ile Jokasta’nın oğlu ve Eteocles’in erkek kardeşinin adıdır. Oğullarını saygısızlıklarından dolayı lanetleyen babaları tacını oğullarına ülkeyi birer yıl dönüşümlü olarak yönetmeleri şartıyla vermiştir. Eteokles zamanı gelince tahtı kardeşine devretmeyince Polyneikes altı arkadaşıyla Thebai kentini ele geçirmek için yola çıkmış, iki kardeş birbirinin kollarında ölmüştür.

Polyphates Melampous’un konuk olduğu bir kralın adı olup, bir kurban töreni sırasında ölen bir yılanı gömmesi için Melampous’a emir vermiş, adam da gömdüğü yılanın yavrularını büyütünce kehanet yeteneğiyle ödüllendirilmiştir.

Polypheides 1. Truva Savaşı sırasında hüküm süren yirmidördüncü Sikyon kralının adıdır.

2. Mantios’un oğlu, Theoklymenos ile Harmonide’nin babası olan bir kâhinin adıdır.

Polyphemus 1. Deniz tanrısı Poseidon ile Thoosa’nın oğlu olan ve çobanlık yapan korkunç bir Kyklop’un adı olup, Odysseus ile arkadaşlarını mağarasına kapatarak bazılarını çiğ çiğ yemiş, hileyle sarhoş edilip tek gözüne bir ağaç kazık saplanarak kör edilmiştir (Homeros, Odysseia 9. Kitap). Odysseia’deki bu anlatı eski Yunan literatüründeki en eski yamyamlık anlatısıdır.

Acis ile deniz perisi Galatea’nın dramatik öyküsünde ise kızı kıskanan Kyklop rakip olarak gördüğü Acis’i bir kaya ile ezerek öldürmüştür.

2. Elatos ile Hippe’nin oğlu olan bir Lapith’in adı olup, Argo seferine katılmış, Herakles’in Hylas’ı aramasına yardım etmiştir.

Polypoetes Pirithous ile Hippodamia’nın oğlu ve Truva Savaşı’na katılan Teselyalıların liderinin adıdır.

Polyphonte Hipponoos ile Thrassa’nın kızı olup, Artemis’le arkadaş olup Aphrodite’yi gücendirince, tanrıça onu bir ayıya aşık ederek intikamını aldı. Polyphonte babasının evinde Agrios ve Orios adlı iki yabani çocuk doğurmuş, bu çocuklar büyüdüklerinde insan etiyle beslenmeye başlamışlardı. Zeus, habercisi Hermes’i çocukları cezalandırmaya karar verince Ares Orios’u vahşi bir kuşa, Agrios’u akbabaya dönüştürerek kurtarmıştır.

Polyphontes Heraklidlerden kral Kresphontes’i öldüren bir Herakleidailinin adıdır.

Polypoites 1. Apollon ile Phthia’nın oğlu olup Aitolos tarafından öldürülmüştür.

2. Helen’in taliplerinden birisi olduğundan Truva Savaşına katılan Peirithoos ile Hippodameia’nın oğlunun adıdır.

Polytekhnos Aedon’un kocası ve İtys’in babası olup, mükemmel arabalar inşa etmekteymiş. Baldızına tecavüz etmiş ve kız kardeşine söylememesi için dilini kopartmış, karısı ve baldızı intikam için oğlunu pişirerek adama yedirmiştir.

Pompon Kral Numa Pompilius’un kızının adıdır.

Pontioi, Enalioi Deniz tanrılarının genel adı olup, Roma panteonundaki karşılığı Marini’dir.

Pontos Denizin kişileştirilmiş ilk eril formu olup, Gaia ile Aether’in oğludur. Zamanla Okeanos ve Poseidon’a dönüştürülecektir.

Pontos Eukseinos [Eski Yunan] Yunanca ‘konuksever deniz’ anlamına gelen terim, Karadeniz için kullanılmıştır. Önceleri ‘konuk sevmeyen deniz’ anlamındaki Pontus Aksenios kelimesi kullanılmaktayken şans getirmesi için adı değiştirilmiştir.

Poros Metis’in oğlu olan bereketin kişileştirilmiş formudur. Platon’un Şölen adlı yapıtına göre Penia ‘yoksulluk’ ile evlenince bu evlilikten Amour ‘aşk’ doğmuştur.

Porphyrion Tanrılara karşı savaşan devlerden birisinin adı olup, Herakles (veya Apollon) tarafından öldürülmüştür.

Porthaon Agenor ile Epikaste’nin oğlu, Euryte’nin kocası, Oineus, Agrios, Alkathoos, Leukopeus, Melas, Sterope’nin babasıdır.

Portheus Truva tahta atından ilk çıkan ama yere atlarken düşüp ölen Ekhion’in babasının adıdır.

Porus 1. Faydalı olma, kazançlı çıkma tanrısının adı olup Metis ile Penia’nın oğludur.

2. [Roma] Bolluk, refah tanrısının adıdır.

Poseidon Deniz, deprem ve atların tanrısının adı olup, Zeus, Hades ve Hera’nın kardeşidir. Etrüsklerin Nethuns adını verdiği tanrının Roma panteonunda karşılığı Neptün’dür. Poseidon’un gücünü üç çatallı bir asa sembolize etmekte olup deniz tanrısı olarak bereket deprem tanrısı olarak ise yıkım getireceğine inanılmaktadır (Homeros, Odysseia 4.365; Ovid, Metamorphoses 6.75). Poseidon, sadece dalgalara hükmetmekle kalmayıp aynı zamanda fırtınalar yaratabilen, gücü nehir, dere ve göllere dek uzanabilen kudretli bir tanrıdır. Efsaneye göre Apollon ve İakos ile birlikte Truva surlarının inşasında bir yıl süreyle çalışmış ama Laomedon’dan parasını alamayınca, bir deniz canavarını Truva üzerine göndererek pek çok kişinin ölümüne sebep olmuştur. En eski kült merkezi Akhaia’da Aigai ve Helike’dir.

Poseidonia [Eski Yunan] Deniz tanrısı Poseidon onuruna düzenlenen festivallerin adıdır.

Poseidon’un Çatalı Poseidon’un at ve su kaynakları yaratmak amacıyla kullandığı üçlü çatalının adıdır.

Pothos Aşk, arzu ve şehvetin kişileştirilmiş formu olup Eros ile Himerus’un arkadaşı ve söylenceye göre Kronos ile Aphrodite’nin oğludur.

Potnia Miken kültürünün en önemli tanrıçasının adı olup, tanrıçadan bahseden bronz tabletler Konossos ve Pylos’ta (MÖ 1600-1100) bulunmuştur.

Praks Peloponisos’a gelip Prakai bölgesine adını vermiştir.

Praksithea 1. Nehir tanrısı Kephisos’un kızı ve Erethkheus’un karısının adıdır.

2. Eleusis kralı Keleos’un eşi, Demophon ile Triptolemos’un annesinin adıdır.

Presbon Kolhis kralı Aites’in kızı İophassa ile Phriksos’un oğlu, Bouzyge’nin kocası ve Klymenos’un babasıdır.

Preugenes Agenor’un oğlu, Patreus ile Atherion’un babasının adı olup, Patras kentinin kurucusudur.

Priamos, Priamus Laomedon’un oğlu Truva’nın son kralının adı olup Hektor, Paris ve Kassandra’nın babasıdır. Akhilleus’un oğlu Neoptolemus tarafından Truva’nın merkezindeki Zeus sunağının önünde öldürülmüştür.

Herakles, Truva’yı ele geçirmesinin ardından Priamos ile kız kardeşi Hesione’yi esir etmiş, Hesione’yi arkadaşı Telamon’la evlendirirken geline bir düğün hediyesi vermek istemiş, Hesione kardeşini istemiştir. Herkles de o güne dek Podarkes olarak bilinen kardeşini Hesione’ye sembolik bir ücret karşılığı satmış, Podarkes o tarihten sonra ‘satılmış’ anlamına gelen Priamos olarak adlandırılmış, kendisine Truva emanet edilmiştir.

Proitides Tiryns kralı Proitos ile Stheneboia’nın kızlarının adı olup, çeşitli söylenceler de iki (Lysippe, İphianassa) veya üç (+İphinoe) kişi olarak geçmektedirler. Kendilerini inek sanarak sokakta dolaşacak derece dolaşan kızları büyücü Melampus iyileştirilmiş hatta içlerinden birisiyle evlenmiştir.

Proitos Abas’ın oğlu, daha anne karnında kavga etmeye başladığı Akrisios’un ikiz kardeşi olup, Argolis ülkesini kardeşiyle paylaştıktan sonra payına düşen Tiryns’in kralı olmuştur. Bellerophontes istemeyerek işlediği bir cinayetten sonra Proitos’un sarayına sığınmış ama Proitos’un karısı Stheneboia kahraman aşık olup beklediği karşılığı alamayınca, Bellerophontes’e iftira atmıştır. Karı kocanın proitides olarak bilinen iki veya üç kızı bir de babasından sonra tahta çıkan Megapenthes adlı oğlu olmuştur. Perseus Akrisios’u istemeden öldürdükten sonra kendi krallığını Megapenthes ile değiş tokuş etmiş, böylece Megapenthes Argos kralı olmuştur.

Prokles Aristodemos ile Argia’nın oğlu, Eurysthenes’in ikiz kardeşi, Lathria’nın kocası ve Soos’un babasıdır.

Prokne Atina kralı Pandion’un kızı, Tereus’un karısı ve İtys’in annesinin adı olup, bülbüle dönüştürülmüştür. Bkz. Philomela

Prokris Atina kralı Erethhkheus’un kızı ve Deion’un oğlu Kephalos’un karısıdır. Kocasını kendisine altın bir taç hediye eden Pteleon ile aldatmış, kocası durumun farkına varınca Minos’un yanına sığınmış, Minos’un karısı Pasiphae’nin kıskançlığından çekinip geri dönüp kocasıyla barışmıştır.

Prokroustes Antik Attika’nın, Megara yolu üzerinde yaşayan efsanevi haydudu Damastus/Polypemon’un lakabı olup ‘sedye’ anlamına gelmektedir.

Eleusis bölgesinde yaşayan haydut yakaladığı yolcuları biri kısa biri uzun yataktan birisine yatırmakta ve kurbanlarını yatağın boyuna uydurana dek eklemlerini esnetmek yada sıkıştırmak suretiyle öldürmekteydi. Minotaur’u da öldüren Phaidra’nın kocası Theseus adlı kahraman tarafından öldürülmüştür (Ovid VII, 438).

Promakhos 1. İolcus kralı Aeson ile Alkimede’nin oğlunun adı olup, kardeşi Jason Altın Postu bulmak için Kolhis’e gittiğinde babasıyla birlikte Pelias tarafından öldürülmüştür.

2. Thebai kentine karşı yürüyen yedi kahramandan (Epigonoi) birisinin adıdır.
3. Eşcinsel bir aşkın kahramanı olan Giritli iki delikanlıdan birisinin adıdır. Leukokomas’ın, aşkını sınamak için türlü bahaneler bulmasına öfkelenen delikanlı bir gün başka birisine ilgi gösterir gibi yapınca Leukokomas kendini kılıcıyla öldürmüştür.

Prometheus Olympos dağından ateşi çalarak insanlığa hediye eden Iapetus’un oğlu olan bir Titan’ın adıdır.

Bir efsaneye göre kile şekil vererek insanı yaratan kahraman olarak anılsa da onu yaratıcı bir tanrı yerine insanoğlunun koruyucusu olarak görmek daha doğrudur.

Bir kurban töreni sırasında sığırı iki parçaya ayırmış derisinin içine kemiklerini işkembesinin içine ise etlerini sakladıktan sonra Zeus’a parçalar arasında seçim yapmasını söylemiştir. Zeus aldanıp deriyi seçince etleri insanlara götürmüş, Prometheus’un kurnazlığına ve ölümlü insanlara kızan Zeus insanlara ateş göndermeyi kesmiş bunun üzerine Prometheus güneşten ateş tohumlarını çalarak dünyaya getirmiştir. Bir başka söylencede Prometheus’un ateşi Hephaistos’un demirci ocağından çaldığı söylenmektedir. Zeus tarafından Kafkasya’nın bir dağında bir kayaya bağlanılarak ciğerinin her gün bir kartal tarafından yenilmesi cezasına çarptırılmıştır. Karaciğeri her gün yeniden oluşmakta ve işkence devam etmekteydi. Prometheus kâhinlik yeteneğiyle Herkules’e Hesperidlerin elmalarını Atlas’a toplatabileceğini söyleyerek yardım etmiş, Herakles’te Ekhidna ile Typhon’dan doğma kartalı bir okla öldürüp Prometheus’u kurtarmıştır.

Promethos Kadmos’un oğlu ve Damasikhthon’un kardeşi olan Kolophon kralıdır. Kardeşini yanlışlıkla öldürünce Naksos’a kaçmıştır.

Promne Yaralı İphikles’i konuk edip iyileştiren Arkadialı bir kadın olup, Bouphagos’un karısıdır.

Pronaks Talaos’un oğlu, Adrastos ile Eriphyle’nin kardeşi, Amphithea’nın babasıdır.

Pronos Kephallinia’da hüküm süren zalim bir tiranın adıdır. Evlenmek isteyen tüm genç kızların önce kendi yatağına girmesine dair bir kanun koymuş, kadın kılığına giren Antenor tarafından öldürülmüştür.

Propodas Damophon’un oğlu olan bir Korinth kralı olup Doirdas ile Hyanthidas’ın babasıdır.

Propoitides Söylenceye göre Aphrodite’yi inkar ettikleri için önce tanrıça tarafından tatmin edilmeyen cinsel arzularla cezalandırılmışlar, fuhuş yapmaya yönelmişler ve sonunda taşa dönüştürülmüşlerdi.

Prosymna Girit adası kralı Asterion’un üç kızından birisinin adı olup, kardeşleriyle birlikte Hera’ya dadılık yapmıştır.

Protesilaos Teselyalı İphiklos’un oğlunun adı olup, Helen’in taliplerinden birisi ve bir kâhinin de önceden belirttiği gibi Truva Savaşı’nda ilk ölen Yunan kahramandır (Ovid XII, 68).

Proteus Şekil değiştirme yeteneği olan ve Mısır’da Pharos adasında ikamet ettiğine inanılan, deniz hayvanlarının bakımıyla görevli bir deniz tanrısının adı olup, Poseidon veya Okeanos’un oğludur.

Protogenea Deukalion ile Pyrrha’nın kızının adıdır.

Prothoos Teselyalı Tenthredon’un oğlu olup, Truva Savaşı’ndan dönerken Kapheros boğazında bir kaza geçirip ölmüştür.

Protogeneia 1. Kalydon ile Aiolia’nın büyük kızının adıdır.

2. Deukalion ile Pyrra’nın büyük kızlarının adı olup, Yunanca ‘İlk doğan’ anlamına gelmektedir.

Protogonus Eros’un adlarından birisidir.

Prylis Hermes ile su perisi İssa’nın oğlu bir kâhinin adı olup, Truva’ya giden Yunanlara kenti tahta bir at sayesinde ele geçirebileceklerini bildirmiştir.

Psamathe 1. Argos kralı Krotopus’un kızının adı olup tanrı Apollon’dan Linus’un annesi olmuştur.

2. Aeakus’tan Phokus’un annesi olan bir nereidin (deniz perisi) adıdır (Ovid XI, 398).

Psophis 1. Arkadia’da yer alan Psophis kentine adını veren Lykaon’un oğullarından birisidir.

2. Sikani kralı Eryks’in kızı olup Herakles ile evlenmiş, bu ilişkiden doğan Ekhephron ile Promakhos, kurdukları kente annelerinin adını vermişlerdi.

Psykhagogos Ruhları yöneten tanrılar (Apollon ve Hermes gibi) kulanılan bir unvan olup, Yunanca ‘ruh yöneten’ anlamına gelmektedir.

Psykhe İnsan ruhunun kişileştirilmiş formu olup, antik Yunan vazolarında bazen sakallı, insan kafalı ve kuş gövdeli bir yaratık olarak tasvir edilir.

Psykhopompos Hermes’in takma adlarından birisi olup, ‘lider, ruhun kılavuzu’ anlamına gelmektedir.

Psykter [Eski Yunan] Şekli soğana benzeyen bir çömlek tipinin adı olup, yüksek, dar bir ayağı bulunmaktadır ve şarap soğutmak için kullanılır. Psykterde saklanan şarap, içerisine soğuk su veya buz doldurulan, şarap ile suyu karıştırmaya yarayan ‘krater’lerin içine koyulmaktaydı.

Psyllos Amphithemis ile bir su perisinin oğlu olan Kyrene kralının adıdır.

Pterelaos Hippothoe ile Taphios’un oğlunun adı olup, Amphytryon’a karşı savaşırken kızı Komaitho gönlünü düşmana kaptırınca, babası Pterelaos’un başındaki büyülü saç telini kopartarak ölümüne sebep olmuştur.

Ptoliporthos 1. Ares, Akhilleus ve Odysseus için kullanılan bir isim olup, ‘şehirleri yok eden’ anlamındadır.

2. Telemakhos ile Nausikaa’nın oğullarından birisinin adıdır.

Pygmaioi Mısır’ın güneyi ya da Hindistan civarında yaşayan küçük insanlardan oluşan bir halkın adıdır (İlyada III,3).

Pyanopsia [Eski Yunan] Atina’da tanrı Apollon onuruna Pyanepsion (Ekim) ayının 7. Günü düzenlenen festivalin adıdır.

Pygmaios Habeşistan ve Hindistan’da yaşadıklarına inanılan cücelere verilen isimdir. Yunanca pygmaios ‘yumruk boyunda’ kelimesiyle ilişkilidir.

Pygmalion Oyarak yaptığı kadın heykeline aşık olan Kıbrıs kralının adı olup, tanrıça Aphrodite’den bu heykele can vermesini istemiş, eve döndüğünde heykelin canlandığına şahit olmuştur. Galateia (süt beyazı) adlı bu heykelle evlenen Pygmalion’un Paphos adlı bir kızı olmuştur. Bu efsanenin Latin şairi Ovid’in hayal gücünün ürünü olduğu sanılmakıtadır.

Pygmy Bkz. Pygmaios

Pylades Phokis kralı Strophius’un oğlunun adı olup, Agamemnon’un oğlu Orestes’in yakın arkadaşı ve kız kardeşi Elektra’nın kocasıdır.

Pylaimenes Truvalılar’a yardım eden bir Paphlagonyalının adı olup, Akhilleus veya Menelaos tarafından öldürülmüştür.

Pylaios Lethos’un oğlu Hippothoos’un kardeşi olup, Truva Savaşına katılmıştır.

Pylas Messinia’da Pylos kentini kuran bir Megara kralının adı olup, Leleks’in torunudur.

Pylenor Herakles tarafından Lerne Hydrasının kanına bulanmış okla vurularak yaralanmış bir kentaurun adıdır.

Pylia Megara kralı Pylas’ın kızı ve Athina kralı II. Pandion’un karısının adıdır.

Pylos Neleus’un oğlu Nestor’un kralı olduğu Messinia’da bir liman kentinin adıdır.

Pylios Ateş tanrısı Hephaistos’un oğlu olup, Philoktetes’in yarasını tedavi etmiştir.

Pyraikhmes 1. Herakles tarafından yenilgiye uğratılıp atlara parçalatılan Euboia kralının adıdır.

2. Truva kralı Priamos’a yardıma giden Paion komutanlarından birisi olup Eudoros’ öldürmüş Patraklos tarfından öldürülmüştür.

Pyramos [Yunan-Roma Mitolojisi] Latin şair Ovid’in (MÖ 43- MS 17) Metamorphose adlı eserinde bahsettiği trajedik aşkları muhtemelen Shakespeare’in Romeo ve Juliet adlı eserine ilham veren Babilli bir delikanlının adı olup, genç kızın adı ise Thisbe’dir.

Birbirini seven iki gencin evlenmelerine aileleri izin vermiyor ama komşu olduklarından evler arasındaki bir yarıktan haberleşebiliyorlardı. Bir gece dışarda Ninos’un mezarında buluşmaya karar vermişlerdi. Buluşma yerine ilk giden Thisbe civardaki pınardan su içmeye gelen bir aslandan korkup kaçarken eşarbını düşürmüştür. Biraz önce avını parçalamış olan aslan kızın eşarbını koklarken ağzındaki kanı eşarba bulaştırınca, eşarbı bulan genç, sevdiği kızı bir aslanın parçaladığını düşünerek kılıcını kendine saplayarak intihar etmiştir. Az sonra gelen Thisbe’de sevgilisinin cesedini görünce Pyramos’un gövdesine saplı kılıcı çıkartarak kendine saplamıştır.

Pyrene Herakles’in Geryoneus’un sürülerini ele geçirmeye çalışırken, konuk olduğu kral Bebryks’in kızının adı olup, sarhoş Herakles’in tecavüzüne uğramış ve bir yılan doğurmuştur.

Pyreneus İlham perileri Musaları kovalarken ölen Daulis kralının adıdır.

Pyrias Korsanların esir ettiği bir adama yardım eden sandalcının adı olup, adamın amforalarından mücevher çıkınca zengin olmuştur.

Pyriphlegeton Yer altı ülkesi Hades’te akan suları alevlerden oluşan ırmağın adıdır.

Pyrrha Epimetheus adlı titan ile Pandora’nın kızı olup, adı Yunanca ‘kızıl’ anlamına gelmektedir. Zeus’un insanları yok etmek ve Bronz çağını sona erdirmek için gönderdiği sel tufanından Parnassus dağına çıkarak kurtulmuş, Deukalion ile evlenerek birlikte yeni bir insan ırkının temelini atmıştır.

Pyrrikhos Mızrak, kalkan gibi silahlarla yapılan bir savaş dansını icat eden kişinin adı olup, Giritli veya Lakonialı olduğu sanılmaktadır.

Pyrros Akhilleus’un oğlu Neoptolemos’un lakabı olup, Yunanca ‘kızıl’ anlamına gelmektedir. Akhilleus, Truva Savaşı’na katılmamak için kadın kılığına girip saklandığı adada Pyrros adıyla tanındığı için bu ad oğluna verilmiştir.

Pythaeus Argos’ta bir Apollon tapınağı kuran Apollon’un oğullarından birisinin adıdır.

Pythia 1. Delphoi’de Parnassus dağında yer alan Apollon tapınağının kehanetleriyle ünlü rahibesi olup, adını Apollon’un öldürdüğü Python adlı ejderhadan almıştır. Pythis, üç ayaklı bir sehpanın üzerine çıkarak yerden sızan zehirli bir bataklık gazını koklayarak kehanette bulunmaktaydı. Gazın etkisiyle söylediği anlamsız sözler Apollon rahiplerince yorumlanmaktaydı. Pythia adı Yunanca ‘çürümüş anlamına gelen pythein kelimesinden gelmekteydi ve Apollon’un öldürdüğü ejderhanın çürüyen bedenine atıf yapılmaktaydı.

2. [Eski Yunan] Dört yılda bir Ağustos ayı

Pythias Bkz. Damon’un arkadaşının adıdır.

Python Yeryüzü tanrıçası Gaia’nın oğlu dev bir kâhin yılanın adı olup, Dekalion tufanından kalan çamurdan yaratılmıştır. Hera’nın Typhon’un bakımını emanet ettiği Python’u öldürmeden Apollon’un Delphoi tapınağını kurması mümkün olmadığından, Parnassus dağında bulunan canavar Apollon tarafından gümüş bir yay ve tek bir altın ok kullanılarak öldürülmüştür. Bkz. Pythia

 Kaynak: Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009